Η Ομοσπονδία Εργοδοτών & Βιομηχάνων (ΟΕΒ) ενημερώνει τα Μέλη της ότι σήμερα, 1η Δεκεμβρίου, 2023 δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας και τέθηκε σε ισχύ ο περί Ρύθμισης του Πλαισίου Οργάνωσης της Τηλεργασίας Νόμος του 2023 [Ν. 120(Ι)/2023].
Οι βασικότερες πρόνοιες του Νόμου συνοψίζονται στα εξής:
Πεδίο Εφαρμογής:
Ο Νόμος εφαρμόζεται σε όλους τους εργοδοτουμένους ανεξαρτήτως του τόπου απασχόλησης περιλαμβανομένων προσώπων που εργάζονται σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ή αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης.
Ο Νόμος ΔΕΝ εφαρμόζεται στις πιο κάτω κατηγορίες εργαζομένων:
- Δημόσιοι υπάλληλοι, περιλαμβανομένων υπαλλήλων της υπηρεσίας εργατών, υπαλλήλων των oπoίωv η αμοιβή υπολογίζεται πάνω σε ημερήσια βάση, υπαλλήλων οι οποίοι πρoσλαμβάvovται σε έκτακτη βάση δυνάμει των διατάξεων του περί Προσλήψεως Έκτακτων Υπαλλήλων (Δημόσια και Εκπαιδευτική Υπηρεσία) Νόμου και του περί της Διαδικασίας Πρόσληψης Έκτακτων Υπαλλήλων στη Δημόσια και Εκπαιδευτική Υπηρεσία Νόμου.
- Εκπαιδευτικοί λειτουργοί της δημόσιας εκπαιδευτικής υπηρεσίας.
- Υπάλληλοι των δημόσιων υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης.
- Υπάλληλoι των ένοπλων δυνάμεων και των αστυνομικών αρχών.
- Δικαστές.
- Ανακριτές.
- Υπάλληλοι άλλων υπηρεσιών επιβολής του νόμου
Σημαντικοί Ορισμοί:
«εργοδοτούμενος» σημαίνει πρόσωπο το οποίο εργάζεται για άλλο πρόσωπο είτε δυνάμει σύμβασης ή σχέσης εργασίας ή μαθητείας είτε κάτω από τέτοιες περιστάσεις από τις οποίες δύναται να συναχθεί η ύπαρξη σχέσης εργοδότη και εργοδοτουμένου, με πλήρη ή μερική απασχόληση, για ορισμένο ή αόριστο, συνεχή ή μη, χρόνο, ανεξαρτήτως του τόπου απασχόλησης και περιλαμβάνει πρόσωπο το οποίο εργάζεται για νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου ή για αρχή τοπικής αυτοδιοίκησης.
«τηλεργασία» σημαίνει εξ αποστάσεως παροχή της εργασίας εργοδοτουμένου με τη χρήση της τεχνολογίας, δυνάμει σύμβασης εργασίας πλήρους, μερικής ή άλλης μορφής απασχόλησης, η οποία δύναται να παρασχεθεί από εγκαταστάσεις του εργοδότη ή/και από χώρο εργασίας εκτός των εγκαταστάσεων του εργοδότη.
Τηλεργασία
Η τηλεργασία είναι προαιρετική και συμφωνείται γραπτώς μεταξύ εργοδότη και εργοδοτουμένου, κατά την πρόσληψη, με τροποποίηση της σύμβασης εργασίας ή με συλλογική σύμβαση. Η τηλεργασία δεν δύναται να επηρεάζει δυσμενώς οποιουσδήποτε όρους εργοδότησης.
Απαγορεύεται κάθε δυσμενής διάκριση σε βάρος εργοδοτουμένου επειδή δεν συναινεί σε εργασία με τη μορφή της τηλεργασίας.
Εφόσον υπάρχει δυνατότητα η εργασία να παρασχεθεί εξ αποστάσεως, η τηλεργασία δύναται να εφαρμόζεται:
α) μετά από απόφαση του εργοδότη, για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας και εφόσον προηγηθεί η έκδοση σχετικού Διατάγματος του Υπουργού Υγείας δυνάμει του περί Λοιμοκάθαρσης Νόμου, για το χρονικό διάστημα που καθορίζεται στο υπό αναφορά Διάταγμα.
β) μετά από αίτημα του εργοδοτουμένου, σε περίπτωση τεκμηριωμένου κινδύνου στην υγεία του, ο οποίος αποφεύγεται εάν εργάζεται μέσω τηλεργασίας και όχι στις εγκαταστάσεις του εργοδότη, για όσο χρόνο διαρκεί ο εν λόγω κίνδυνος.
Σε περίπτωση που ο εργοδότης αμφισβητεί την ύπαρξη του εν λόγω κινδύνου, ο εργοδοτούμενος δύναται να αποταθεί σε εγκεκριμένο ιατρό για τεκμηρίωση του κινδύνου της υγείας του από το περιβάλλον εργασίας ή σε σχέση με το είδος της εργασίας που εκτελεί και ο εργοδότης έχει το δικαίωμα να ζητήσει σχετική εξέταση από Ιατρικό Συμβούλιο όπως αυτό προβλέπεται σύμφωνα με τις πρόνοιες των περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων (Ιατρικά Συμβούλια, Δευτεροβάθμιο Ιατρικό Συμβούλιο και Ειδικοί Ιατροί) Κανονισμών
Κόστος τηλεργασίας και υποχρεώσεις του εργοδότη
Στο πλαίσιο της παρεχόμενης τηλεργασίας, ο εργοδότης:
α) Αναλαμβάνει το κόστος με το οποίο επιβαρύνεται ο εργοδοτούμενος από την τηλεργασία και περιλαμβανομένων του κόστους του εξοπλισμού, εκτός εάν συμφωνηθεί να γίνεται χρήση εξοπλισμού του εργοδότη, των τηλεπικοινωνιών, της χρήσης του οικιακού χώρου εργασίας και της συντήρησης του εξοπλισμού και της αποκατάστασης των βλαβών.
β) Παρέχει στον εργοδοτούμενο την αναγκαία τεχνική υποστήριξη για την παροχή της εργασίας του και σε περίπτωση βλάβης των συσκευών οι οποίες χρησιμοποιούνται για την εκτέλεσή της, η οποία δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα του εργοδοτουμένου, να καταβάλει τις δαπάνες επισκευής τους ή να τις αντικαταστήσει. Η υποχρέωση αφορά και στις συσκευές που ανήκουν στον εργοδοτούμενο, εκτός εάν στη σύμβαση ή στη σχέση εργασίας ορίζεται διαφορετικά ή εάν η βλάβη οφείλεται σε υπαιτιότητα του εργοδοτουμένου.
Ο Υπουργός Εργασίας & Κοινωνικών Ασφαλίσεων, μετά τη διεξαγωγή μελέτης κόστους και διαβούλευση με τους εκπροσώπους των εργοδοτουμένων και τους εκπροσώπους των εργοδοτών, καθορίζει το ελάχιστο ποσό που ο εργοδότης καταβάλλει στον εργοδοτούμενο με απόφασή του, η οποία δημοσιεύεται με Γνωστοποίηση στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας.
Οι δαπάνες τις οποίες αναλαμβάνει ο εργοδότης δεν αποτελούν αποδοχές, αλλά εκπιπτέα δαπάνη για τον εργοδότη, δεν υπόκεινται σε οποιοδήποτε φόρο ή τέλος ούτε οφείλονται επί αυτών ασφαλιστικές εισφορές εργοδότη ή εργοδοτουμένου και υπολογίζονται αναλογικώς ως προς τη συχνότητα και τη διάρκεια της τηλεργασίας, την παροχή ή όχι εξοπλισμού και ως προς κάθε άλλο σχετικό στοιχείο.
Σε περίπτωση που ο εργοδοτούμενος είναι άτομο με αναπηρίες, ο εργοδότης λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα για να διασφαλίζει ότι παρέχεται εύλογη προσαρμογή σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 9 του περί Ατόμων με Αναπηρίες Νόμου
Σε περίπτωση που η τηλεργασία παρέχεται σε χώρο εργασίας του εργοδότη, αυτός διασφαλίζει ότι ο εν λόγω χώρος είναι διαρρυθμισμένος ώστε να λαμβάνονται υπόψη, ανάλογα με την περίπτωση, οι ειδικές ανάγκες των μειονεκτούντων προσώπων στην εργασία, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 30 του περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία Νόμου.
Ενημέρωση εργοδοτουμένου
Εντός οκτώ (8) ημερών από την ημερομηνία έναρξης της τηλεργασίας, ο εργοδότης ενημερώνει γραπτώς τον εργοδοτούμενο αναφορικά με τους όρους εργασίας που διαφοροποιούνται λόγω της τηλεργασίας και η ενημέρωση αυτή περιλαμβάνει τουλάχιστον τα ακόλουθα στοιχεία:
Α) Το δικαίωμα αποσύνδεσης.
Β) Την ανάλυση του κόστους, με το οποίο επιβαρύνεται περιοδικώς ο εργοδοτούμενος με τηλεργασία από την τηλεργασία, περιλαμβανομένων του κόστους τηλεπικοινωνιών, του εξοπλισμού και της συντήρησής του, και τους τρόπους κάλυψής του εν λόγω κόστους από τον εργοδότη.
Γ) Τον αναγκαίο για την παροχή τηλεργασίας εξοπλισμό, τον οποίο διαθέτει ο εργοδοτούμενος με τηλεργασία προς όφελος του εργοδότη ή παρέχει ο εργοδότης, στον εργοδοτούμενο και τις διαδικασίες τεχνικής υποστήριξης, συντήρησης και αποκατάστασης των βλαβών του εξοπλισμού αυτού.
Δ) Οποιονδήποτε περιορισμό στη χρήση του εξοπλισμού ή των εργαλείων πληροφορικής, περιλαμβανομένου του διαδικτύου και τις τυχόν κυρώσεις σε περίπτωση παράβασης τέτοιου περιορισμού.
Ε) Τη συμφωνία περί τηλετοιμότητας, τα χρονικά όρια αυτής και τις προθεσμίες ανταπόκρισης του εργοδοτουμένου με τηλεργασία, τηρουμένων των διατάξεων του περί της Οργάνωσης του Χρόνου Εργασίας Νόμου.
ΣΤ) Τους κινδύνους και τα μέτρα προστασίας και πρόληψης κατά την τηλεργασία με βάση την γραπτή εκτίμηση των κινδύνων.
Ζ) Την υποχρέωση για προστασία και ασφάλεια των επαγγελματικών δεδομένων και των προσωπικών δεδομένων του εργοδοτουμένου με τηλεργασία και τις ενέργειες και διαδικασίες που ακολουθούνται για την εκπλήρωση της υποχρέωσης αυτής.
Η) Τον προϊστάμενο από τον οποίο ο εργοδοτούμενος με τηλεργασία θα λαμβάνει οδηγίες.
Ο εργοδότης τηρεί αποδεικτικά στοιχεία της διαβίβασης και παραλαβής της σχετικής με την ενημέρωση αλληλογραφίας, με τους πιο κάτω τρόπους:
Α) Σε έντυπη μορφή ή
Β) σε ηλεκτρονική μορφή, εφόσον υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης του εργοδοτουμένου στις πληροφορίες και νοουμένου ότι οι πληροφορίες δύναται να αποθηκεύονται και να εκτυπώνονται.
Τα στοιχεία που δεν αποτελούν εξατομικευμένα στον εργοδοτούμενο με τηλεργασία στοιχεία γνωστοποιούνται με κοινοποίηση της σχετικής πολιτικής του εργοδότη και μέσω ανάρτησης στο εσωτερικό δίκτυο του εργοδότη
Αναπαλλοτρίωτο καθεστώς απασχόλησης:
Η συμφωνία περί τηλεργασίας μεταβάλλει τον τρόπο με τον οποίο εκτελείται η εργασία χωρίς να θίγει το καθεστώς απασχόλησης ή/και τη σύμβαση εργασίας του εργοδοτουμένου με τηλεργασία ως πλήρους, μερικής ή άλλης μορφής απασχόλησης.
Νοείται ότι, η τηλεργασία δύναται να παρέχεται με πλήρη, μερική ή άλλης μορφής απασχόλησης, αποκλειστικά από χώρο εργασίας εκτός των εγκαταστάσεων του εργοδότη ή σε συνδυασμό με απασχόληση στις εγκαταστάσεις του εργοδότη.
Δικαιώματα και υποχρεώσεις εργοδοτουμένου:
Οι εργοδοτούμενοι με τηλεργασία έχουν τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες υποχρεώσεις με τους συγκρίσιμους εργοδοτουμένους εντός των εγκαταστάσεων του εργοδότη, περιλαμβανομένων των δικαιωμάτων ή υποχρεώσεων σε σχέση με τον όγκο εργασίας τους, τα κριτήρια και τις διαδικασίες αξιολόγησής τους, τις επιβραβεύσειςτους, την πρόσβασή τους σε πληροφορίες που αφορούν στον εργοδότη, την κατάρτιση και την επαγγελματική τους εξέλιξη, τη συνδικαλιστική τους δράση και την απρόσκοπτη και εμπιστευτική επικοινωνία τους με τους συνδικαλιστικούς τους εκπροσώπους
Αξιολόγηση απόδοσης εργοδοτουμένου:
Ο εργοδότης αξιολογεί την απόδοση του εργοδοτουμένου κατά τρόπο που σέβεται την ιδιωτική του ζωή και προστατεύει τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα του εργοδοτουμένου.
Ο εργοδότης πριν από την εφαρμογή συστημάτων, τεχνολογιών, εφαρμογών, μέτρων ή εργαλείων, για την εποπτεία, τον έλεγχο του χρόνου ή την αξιολόγηση της απόδοσης, αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας του εργοδοτουμένου διενεργεί την προβλεπόμενη στις διατάξεις του Άρθρου 35 του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία των Προσωπικών Δεδομένων της ΕΕ (2016/679), εκτίμηση αντικτύπου σχετικά με την προστασία δεδομένων και προβαίνει στη διαδικασία της προηγούμενης διαβούλευσης με τον Επίτροπο Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα:
Νοείται ότι δεν επιτρέπεται η παρακολούθηση των εργοδοτουμένων μέσω της χρήσης κάμερας ή άλλης ανάλογης εφαρμογής παρεμβατικού χαρακτήρα για τον έλεγχο της απόδοσης του εργοδοτουμένου.
Ασφάλεια και υγεία στην εργασία:
Τηρουμένων των διατάξεων του περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία Νόμου και των Κανονισμών που εκδίδονται δυνάμει αυτού, ο εργοδότης οφείλει, μεταξύ άλλων:
- Να έχει στη διάθεση του κατάλληλη και επαρκή γραπτή εκτίμηση των υφιστάμενων κατά την τηλεργασία κινδύνων.
- Να καθορίζει τα προληπτικά και προστατευτικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν με βάση τη γραπτή εκτίμηση των κινδύνων.
- Να παρέχει τέτοιες πληροφορίες, οδηγίες και εκπαίδευση για τη διασφάλιση της ασφάλειας και υγείας των εργοδοτουμένων του.
Δικαίωμα αποσύνδεσης
Ο εργοδοτούμενος με τηλεργασία έχει δικαίωμα αποσύνδεσης από τα ηλεκτρονικά μέσα μέσω των οποίων παρέχει τις υπηρεσίες του εξ αποστάσεως με τη χρήση της τεχνολογίας, ώστε να εφαρμόζονται οι διατάξεις του περί Διαφανών και Προβλέψιμων Όρων Εργασίας Νόμου.
- Απαγορεύεται κάθε δυσμενής διάκριση σε βάρος εργοδοτουμένου με τηλεργασία, επειδή άσκησε το δικαίωμα αποσύνδεσης
- Τα τεχνικά και οργανωτικά μέσα που απαιτούνται για να εξασφαλιστεί η αποσύνδεση του εργοδοτουμένου με τηλεργασία από τα ψηφιακά εργαλεία επικοινωνίας και εργασίας, αποτελούν υποχρεωτικούς όρους της σύμβασης τηλεργασίας και συμφωνούνται μεταξύ του εργοδότη και των εκπροσώπων των εργοδοτουμένων. Νοείται ότι, ελλείψει συμφωνίας μεταξύ των δύο μερών, τα μέσα καθορίζονται από τον εργοδότη και γνωστοποιούνται από αυτόν σε όλους τους εργοδοτούμενούς του.
Διορισμός και αρμοδιότητες του επιθεωρητή:
Οι Επιθεωρητές που διορίζονται από τον Υπουργό Εργασίας & Κοινωνικών Ασφαλίσεων, έχουν τις συνήθεις εξουσίες των Επιθεωρητών (π.χ. εισέρχονται χωρίς προειδοποίηση μέρα ή νύκτα σε οποιονδήποτε χώρο εργασίας εκτός οικιακού υποστατικού (η είσοδος σε κατοικία γίνεται αφού εξασφαλιστεί η συγκατάθεση του κατόχου της), συνοδεύονται από αστυνομικό αν πιστεύουν ότι θα παρεμποδιστούν στο έργο τους, προβαίνουν σε ελέγχους, έρευνες, επιθεωρήσεις, ανακρίσεις ή εξετάσεις που θεωρούν αναγκαίες, ειδικότερα μπορούν να απαιτούν από πρόσωπα να απαντούν σε σχετικές ερωτήσεις και να υπογράφουν δηλώσεις, να απαιτούν την παρουσίαση βιβλίου, αρχείου ή άλλου εγγράφου ή στοιχείων αναγκαίων για έλεγχο της εφαρμογής του Νόμου, να επιβάλλουν την ανάρτηση ανακοινώσεων κλπ).
Οι Επιθεωρητές δέχονται καταγγελίες για παραβάσεις του Νόμου είτε από πρόσωπο που θεωρεί ότι θίγεται από παράβαση είτε για λογαριασμό τέτοιου προσώπου. Μόλις λάβουν καταγγελία, οι Επιθεωρητές ασκώντας τις εξουσίες τους, ερευνούν τα καταγγελλόμενα και εφόσον διευθετηθεί η διαφορά συντάσσουν πρακτικό διευθέτησης της διαφοράς. Αν όχι, συντάσσουν πρακτικό όπου αναφέρουν όσα έπραξαν και διαπίστωσαν και αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ενώπιον αρμοδίου Δικαστηρίου.
Κυρώσεις:
Πρόσωπο το οποίο είναι ένοχο αδικήματος σε σχέση με την παρεμπόδιση του επιθεωρητή κατά την άσκηση των καθηκόντων του, σε περίπτωση καταδίκης του, υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τους έξι (6) μήνες ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις δέκα χιλιάδες ευρώ (€10.000) ή/και στις δύο αυτές ποινές
Εργοδότης ο οποίος παραβαίνει οποιαδήποτε από τις διατάξεις του παρόντος Νόμου είναι ένοχος αδικήματος και σε περίπτωση καταδίκης του, υπόκειται σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €10.000.
Πρόσωπο το οποίο παρεμποδίζει επιθεωρητή κατά την άσκηση των εξουσιών του, αρνείται να απαντήσει ή απαντά ψευδώς σε οποιαδήποτε έρευνα, παραλείπει να παρουσιάσει οποιοδήποτε αρχείο, πιστοποιητικό, βιβλίο ή άλλο έγγραφο ή στοιχείο που απαιτείται να παρουσιάσει, παρεμποδίζει ή αποπειράται να παρεμποδίσει οποιοδήποτε πρόσωπο από του να παρουσιαστεί ενώπιον επιθεωρητή ή να εξεταστεί από αυτόν, είναι ένοχο αδικήματος και, σε περίπτωση καταδίκης του, υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τους έξι (6) μήνες ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις δέκα χιλιάδες ευρώ (€10.000) ή/και στις δύο αυτές ποινές.
Σε περίπτωση που το ποινικό αδίκημα διαπράττεται από νομικό πρόσωπο ή οργανισμό, κάθε πρόσωπο το οποίο κατά το χρόνο διάπραξης του αδικήματος κατέχει θέση συμβούλου, προέδρου, διευθυντή, γραμματέα ή άλλη παρόμοια θέση στο νομικό πρόσωπο ή εμφανίζεται ότι ενεργεί με την ιδιότητα αυτή, θεωρείται ένοχο του ίδιου αδικήματος, εκτός εάν αποδείξει ότι το αδίκημα διαπράχθηκε χωρίς τη συναίνεση ή συνενοχή ή αμέλεια του ιδίου και υπόκειται στις πιο πάνω ποινές.
Αρμόδιο Δικαστήριο:
Διαφορές αστικής φύσεως που προκύπτουν από την εφαρμογή του Nόμου υπάγονται στην αρμοδιότητα του Δικαστηρίου Eργατικών Διαφορών.
Επισυνάπτεται αυτούσια η νομοθεσία.
Προτρέπονται οι Εργοδότες για οποιεσδήποτε απορίες ή διευκρινίσεις να επικοινωνούν με το Τμήμα Εργασιακών Σχέσεων & Κοινωνικής Πολιτικής της ΟΕΒ στο τηλ. 22-643000.
