Η Ομοσπονδία Εργοδοτών & Βιομηχάνων (ΟΕΒ) σημειώνει με ενδιαφέρον τα πορίσματα της Εαρινής Έκθεσης του Δημοσιονομικού Συμβουλίου για το 2017. Η Έκθεση εγκρίθηκε ομόφωνα από το Δημοσιονομικό Συμβούλιο στις 31 Μαΐου 2017 και, μεταξύ άλλων, καταγράφει τα ακόλουθα:
• Το Συμβούλιο θεωρεί πως το ευνοϊκό εξωτερικό περιβάλλον και τα θετικότερα από τα αναμενόμενα για την οικονομία στοιχεία, δημιουργούν καλύτερες συνθήκες για την λήψη μέτρων που θα οδηγούν στην βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Η μεταρρύθμιση νευραλγικών τομέων της οικονομίας (π.χ. μεταρρύθμιση δημόσιας υπηρεσίας, ιδιωτικοποιήσεις) ως μέσο εξομάλυνσης στρεβλώσεων και διόρθωσης ανισορροπιών πρέπει να αποτελέσει πολιτική προτεραιότητα.
• Εκφράζονται έντονες ανησυχίες για τις πρόσφατες αναβαθμίσεις ή και την πρόθεση αναβαθμίσεων μισθών στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα προτού προηγηθεί η θεσμοθέτηση ενός αποτελεσματικού μηχανισμού καθορισμού των απολαβών για όλες τις θέσεις. Παρατίθεται αυτούσιο απόσπασμα που θέτει επί τον τύπον των ήλων: Η πραγματοποίηση διαπραγματεύσεων με μεμονωμένα σύνολα με στόχο την παραχώρηση αυξήσεων με επιλεκτικές συγκρίσεις ή σε αντάλλαγμα την προώθηση μεταρρυθμίσεων δύναται να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα. Όχι μόνο μπορεί να οδηγήσει σε δημοσιονομικό εκτροχιασμό, αλλά ταυτόχρονα θα θέσει σε κίνδυνο την προσπάθεια των μεταρρυθμίσεων, προκαλώντας προβλήματα τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Η πρακτική αυτή δημιουργεί προηγούμενο, προκαλώντας άλλα οργανωμένα σύνολα να ακολουθήσουν την ίδια τακτική, κάτι το οποίο ήδη έχει καταγραφεί. Η συνέχιση της διατήρησης και της διεύρυνσης του χάσματος των απολαβών μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, στερεί αναγκαίο προσωπικό από παραγωγικές θέσεις της οικονομίας με μακροχρόνιες αρνητικές συνέπειες. Τα στοιχεία επίσης καταδεικνύουν πως η Κύπρος, ακόμη και μετά τις περικοπές, συνεχίζει να δαπανά αναλογικά πολύ υψηλότερα ποσά για την κάλυψη των απολαβών προσωπικού στο δημόσιο (31.4% των δαπανών) απ’ ότι η Ευρωζώνη (20.8%).
• Παραπέμποντας στα στοιχεία της Έκθεσης Γήρανσης 2015 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το Συμβούλιο διαπιστώνει πως η μείωση του ρυθμού αύξησης του πληθυσμού και η αύξηση στο προσδόκιμο ζωής μειώνει σημαντικά την αναλογία εργαζομένων/εξαρτωμένων. Σήμερα για κάθε εξαρτώμενο άτομο συνεισφέρουν 4.9 δυνητικά εργαζόμενοι ενώ μέχρι το 2060 θα συνεισφέρουν λιγότεροι από τους μισούς (2.2 δυνητικά εργαζόμενοι). Οι (αναλογιστικές) προβλέψεις για τον τομέα της υγείας μπορούν να γίνουν για μικρότερο χρονικό ορίζοντα απ’ ότι οι προβλέψεις για το συνταξιοδοτικό σύστημα. Δεδομένου πως τις μεγαλύτερες ανάγκες λήψης υπηρεσιών υγείας έχουν οι υπερήλικες (άτομα πέραν των 80 ετών), το Συμβούλιο σημειώνει πως ‘μόνο από τη δημογραφική αλλαγή η συνεισφορά των δυνητικά εργαζομένων θα υπερτριπλασιαστεί. Σε αυτό θα πρέπει να προστεθεί το άγνωστο κόστος των νέων θεραπειών, συμπεριλαμβανομένων των νέων φαρμάκων’.
• Το Συμβούλιο εκφράζει ανησυχία για τα πολύ χαμηλά ποσοστά αποταμίευσης των νοικοκυριών. Σε συνδυασμό με την απόσυρση €2 δις από συνταξιοδοτικά ταμεία (ταμεία και αποταμιευτικές ασφάλειες ζωής) ο κίνδυνος μη διασφάλισης επαρκούς σύνταξης για τις μελλοντικές γενιές είναι ορατός. Η προσπάθεια ενίσχυσης και μεταρρύθμισης του θεσμικού πλαισίου συνταξιοδότησης πρέπει να μεγιστοποιηθεί.
• Γίνεται έγκαιρα προσπάθεια για τη δημιουργία αποτελεσματικού πλαισίου εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων (υδρογονανθράκων). Για αποφυγή των κινδύνων, προτείνεται όπως οι βασικές αρχές που θα διέπουν το θεσμικό πλαίσιο διαχείρισης των εισοδημάτων που θα προκύψουν περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα: επένδυση όλων των εσόδων εκτός Κύπρου, πλήρη διαχωρισμό εσόδων του Ταμείου από τα δημόσια οικονομικά και διοχέτευση μόνο ενός καθορισμένου ποσοστού προς τον προϋπολογισμό της χώρας, μείωση του χρέους το συντομότερο, λήψη αποφάσεων στη βάση τεχνοκρατικών και οικονομικών κριτηρίων, λειτουργία αυστηρού μηχανισμού διαχείρισης και εποπτείας.
• Ως ποσοστό του ΑΕΠ, το δημόσιο χρέος κατέγραψε μικρή αύξηση κατά το 2016 (από 107% σε 108%), που σε συνδυασμό με το υψηλό ιδιωτικό χρέος καθιστούν την οικονομία ιδιαίτερα ευάλωτη σε εξωτερικά σοκ. Τονίζεται η αναγκαιότητα άμεσης μείωσης του δημόσιου χρέους ενόσω το εξωτερικό περιβάλλον παραμένει θετικό. Περαιτέρω, η μείωση του δημόσιου χρέους θα συμβάλει στην αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας με θετικές επιπτώσεις στην οικονομία και στο κόστος χρηματοδότησης (υπολείπεται μια μόνο αναβάθμιση από τον οίκο Standard & Poor’s για να εισέλθει η χώρα σε επενδυτική βαθμίδα).
• Με βάση τα υφιστάμενα πλεονάσματα και ρευστά διαθέσιμα, οι σχεδιασμοί της κυβέρνησης για μείωση του δημόσιου χρέους στο 88,8% του ΑΕΠ μέχρι το 2020 είναι εφικτοί και ικανοποιούν τα κριτήρια του θεσμικού πλαισίου της ΕΕ. Εκτιμάται πως το δημόσιο χρέος θα μειωθεί κάτω από το 60% του ΑΕΠ το 2028.
• Παρά τα μέτρα δημοσιονομικής χαλάρωσης που έχουν ληφθεί, και με βάση τα μέχρι σήμερα δημοσιονομικά αποτελέσματα, εκτιμάται πως θα καλυφθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι για το 2017.
• Το πρωτογενές πλεόνασμα αναμένεται να ανέλθει στο 2,7% το 2017 (από 3% το 2016), ενώ προβλέπεται για τη γενική κυβέρνηση δημοσιονομικό πλεόνασμα 0,2% και 0,7% του ΑΕΠ για τα έτη 2017 και 2018 αντίστοιχα.
• Ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας προβλέπεται να ανέλθει στο 2,5% και 2,3% του ΑΕΠ για το 2017 και 2018 αντίστοιχα. Η αύξηση αυτή αποδίδεται κυρίως στην εγχώρια ζήτηση και ιδιαίτερα στην κατανάλωση. Εντούτοις, η αγοραστική δύναμη αναμένεται να διαβρωθεί καθώς ο πληθωρισμός επιστρέφει σε θετικό έδαφος (-1,2% το 2016, 1,2% το 2017 και 1,1% 2018).
• Εκτιμάται πως η απασχόληση θα ενισχυθεί κατά 2,3% το 2017 και προβλέπεται περαιτέρω βελτίωση 1,9% για το 2018 (και οι δύο προβλέψεις είναι βελτιωμένες σε σχέση με προηγούμενες). Η ανεργία αναμένεται σταδιακά να υποχωρήσει από το 13,1% το 2016 στο 11,7% το 2017 και στο 10,6% το 2018.
• Τα έσοδα από τον τουρισμό για την περίοδο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2017 ανήλθαν σε €82 εκ. σε σύγκριση με €66,7 την αντίστοιχη περίοδο για το 2016, σημειώνοντας αύξηση κατά 22,9%.
• Για την υπόλοιπη οικονομία, σε σχέση με τις αντίστοιχες περιόδους αναφοράς του 2016, η Έκθεση καταγράφει: 35% αύξηση στις εγγραφές μηχανοκίνητων οχημάτων για το πρώτο τετράμηνο του 2017, 7,1% αύξηση στο Δείκτη Βιομηχανικής Παραγωγής για την περίοδο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου 2017, αύξηση 3,2% του Δείκτη Όγκου Κύκλου Εργασιών Λιανικού Εμπορίου για την περίοδο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου 2017, και αύξηση 6,7% στις πωλήσεις ακινήτων (βάση του αριθμού πωλητηρίων εγγράφων που κατατέθηκαν) για το πρώτο τετράμηνο του 2017.
Η Έκθεση είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του Δημοσιονομικού Συμβουλίου (http://www.fiscalcouncil.gov.cy).
