Την Τετάρτη, 16 Δεκεμβρίου 2015, ψηφίστηκε από την Βουλή των Αντιπροσώπων, Νόμος που τροποποιεί το περί Παραγραφής Αγώγιμων Δικαιωμάτων Νόμο (66(Ι)/2012). O Νόμος αναμένεται να δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυβέρνησης, να λάβει αριθμό και να τεθεί σε ισχύ εντός των επόμενων ημερών.
Υπενθυμίζουμε ότι από το 2012 και με σειρά τροποποιήσεων, η εφαρμογή του εν λόγω Νόμου είχε ανασταλεί. Με τον τροποποιητικό Νόμο (αριθμός), οι πρόνοιες της βασικής νομοθεσίας τίθενται σε ισχύ από 1/1/2016 με τις εξής διευκρινήσεις:
Ο χρόνος της παραγραφής για αγωγές, το δικαίωμα στις οποίες υφίσταται κατά την 1/1/2016, αρχίζει να τρέχει από την ημερομηνία αυτή και όχι την ημέρα που συμπληρώθηκε η βάση της αγωγής. Για νέες αγωγές, η βάση των οποίων συμπληρώνεται μετά την 1/1/2016, ο χρόνος παραγραφής θα ξεκινήσει να προσμετράται από την ημερομηνία κατά την οποία συμπληρώνεται η βάση της αγωγής.
Δηλαδή, π.χ. αν η αγωγή αφορά αμοιβή δικηγόρου και το δικαίωμα αποκτήθηκε στις 31/12/2011, τότε αυτό θα παραγραφεί αφού θα παρέλθουν 3 έτη από την 1/1/16 (ημερομηνία κατά την οποία αρχίζει να προσμετράτε ο χρόνος της παραγραφής), δηλαδή στις 1/1/2019 (βλέπε σημείο 7 του παρόντος σημειώματος).
Κυριότερες πρόνοιες της νομοθεσίας:
- Η βάση της αγωγής καθορίζεται ως «το σύνολο των γεγονότων που θεμελιώνουν το αγώγιμο δικαίωμα στο οποίο αφορά η αγωγή».
- Καθορίζεται γενικός χρόνος παραγραφής τα δέκα έτη από την συμπλήρωση της βάσης της αγωγής για οποιαδήποτε αγωγή που δεν καλύπτεται με συγκεκριμένο νόμο.
- Σε σχέση με σύμβαση, καμία αγωγή δεν εγείρεται μετά την πάροδο 6 ετών από την ημέρα που συμπληρώθηκε η βάση της αγωγής.
- Σε σχέση με υποθήκη ή ενέχυρο, καμία αγωγή, συμπεριλαμβανομένης διαδικασίας εκποιήσεως ενυπόθηκης ακίνητης ιδιοκτησίας, δεν εγείρεται μετά την πάροδο 12 ετών από την ημέρα που συμπληρώθηκε η βάση της αγωγής.
- Για αστικό αδίκημα, καμία αγωγή δεν εγείρεται μετά την πάροδο 6 ετών από την ημέρα που συμπληρώθηκε η βάση της αγωγής. Αν η αξίωση στην αγωγή αφορά αποζημιώσεις για αμέλεια, οχληρία ή παράβαση θέσμιου καθήκοντος, το δικαίωμα παραγράφεται μετά την πάροδο 3 ετών από την ημέρα που συμπληρώθηκε η βάση της αγωγής. Αν η αγωγή αφορά δυσφήμηση ή κακόβουλη ψευδολογία, το δικαίωμα παραγράφεται μετά την πάροδο 1ος έτους από την ημέρα που συμπληρώθηκε η βάση της αγωγής.
- Σε περίπτωση που η αξίωση αφορά αποζημιώσεις για πρόκληση σωματικής βλάβης ή θανάτου ένεκα αστικού αδικήματος, το δικαστήριο έχει τη διακριτική εξουσία να αποφασίσει τη μη εφαρμογή των διατάξεων περί παραγραφής και η εξουσία αυτή δεν ασκείται μετά την πάροδο δύο ετών από την ημέρα παραγραφής του δικαιώματος έγερσης αγωγής.
- Αγωγή που αφορά σύμβαση ή οιονεί σύμβαση σε σχέση με συμφωνηθείσα ή εύλογη αμοιβή δικηγόρου, ιατρού, οδοντίατρου, αρχιτέκτονα, πολιτικού μηχανικού, ΕΡΓΟΛΑΒΟΥ ή άλλου ανεξάρτητου επαγγελματία, παραγράφεται μετά την πάροδο 3 ετώναπό την ημέρα που συμπληρώθηκε η βάση της αγωγής.
- Καμία αγωγή δεν εγείρεται μετά τη συμπλήρωση έξι ετών από την ημερομηνία που συμπληρώθηκε η βάση αγωγής για ή σε σχέση με:
(α) οποιοδήποτε αναφερόμενο σε βιβλίο χρέος, το οποίο οφείλεται από ή προς πιστωτικό ίδρυμα,
(β) συναλλαγματική, επιταγή, γραμμάτιο σε διαταγή και γραμμάτιο συνήθους τύπου,
(γ) οποιαδήποτε οφειλή από ή προς πιστωτικό ίδρυμα ή ιδιώτη που ασκεί χρηματοπιστωτική επιχείρηση και πηγάζει από ενοικιαγορά, αγορά ή προεξόφληση εισπρακτέων χρεών, χρηματοδοτική μίσθωση, χρήση πιστωτικής κάρτας, παρατραβήγματα επί λογαριασμών και γενικά από οτιδήποτε κατά καιρούς παρουσιάζεται ως τραπεζικό ή άλλο παρόμοιο προϊόν, εξαιρουμένων δανείων.
- Ο νόμος καθορίζει επίσης την παραγραφή αγώγιμων δικαιωμάτων που σχετίζονται με κληρονόμους/κληροδόχους, με δικαστικές αποφάσεις και με την παροχή λογαριασμών.
- Ο χρόνος της παραγραφής δεν αρχίζει να τρέχει ή/και αναστέλλεται σε περιπτώσεις που η αγωγή είναι μεταξύ συζύγων κατά τη διάρκεια του γάμου, γονέων και τέκνων κατά τη διάρκεια της ανηλικότητας, επιτρόπων εμπιστεύματος και των δικαιούχων αυτών κατά τη διάρκεια της ανηλικότητας και συμβιούντων συντρόφων κατά τη διάρκεια της συμβίωσης. Το χρονικό διάστημα της αναστολής του χρόνου παραγραφής δεν υπολογίζεται στο χρόνο παραγραφής.
- Ο χρόνος παραγραφής αναστέλλεται στις περιπτώσεις που (α) ο ενάγων εμποδίστηκε από δικαιοστάσιο ή λόγω ανώτερης βίας να εγείρει την αγωγή, (β) για όσο χρονικό διάστημα μέσα στο τελευταίο εξάμηνο του χρόνου παραγραφής ο εναγόμενος ή πρόσωπο για το οποίο ο εναγόμενος υπέχει ευθύνη απέτρεψε τον ενάγοντα να εγείρει αγωγή, (γ) ο δικαιούχος να εγείρει αγωγή έχει αποβιώσει και όταν (δ) σύμφωνα με τις διατάξεις του εφαρμοστέου κατά περίπτωση νόμου σχετικά με τη διαμεσολάβηση θεωρείται ότι άρχισε διαδικασία διαμεσολάβησης και για όσο χρόνο διαρκεί η διαδικασία αυτή. Το χρονικό διάστημα της αναστολής του χρόνου παραγραφής δεν υπολογίζεται στο χρόνο παραγραφής.
- Ο χρόνος παραγραφής δεν αρχίζει να τρέχει, αν η αγωγή αφορά δόλο του εναγομένου ή αν ο εναγόμενος έχει σκόπιμα αποκρύψει γεγονός σχετικό με την βάση της αγωγής ή αν η αγωγή αφορά θεραπεία συνεπειών που προέκυψαν από λάθος, μέχρις ότου ο ενάγων ανακαλύψει ή μπορούσε με εύλογη επιμέλεια να ανακαλύψει τον δόλο, την απόκρυψη ή το λάθος, ανάλογα με την περίπτωση.
- Κατά τον υπολογισμό του χρόνου παραγραφής δεν υπολογίζεται οποιαδήποτε χρονική περίοδος κατά τη διάρκεια της οποίας το πρόσωπο κατά του οποίου υπολογίζεται ο χρόνος παραγραφής είναι ανίκανο πρόσωπο και δεν έχει προσωπικό αντιπρόσωπο δυνάμει οποιουδήποτε νόμου ο οποίος δεν είναι ανίκανο πρόσωπο. Ανίκανο πρόσωπο είναι κάθε πρόσωπο, το οποίο είναι κάτω των 18 ετών ή λόγω διανοητικής ή σωματικής ασθένειας ή πάθησης δεν είναι σε θέση να διαχειριστεί τη περιουσία του και να διευθύνει τις υποθέσεις του.
- Ο χρόνος παραγραφής διακόπτεται και θεωρείται ότι αρχίζει να τρέχει εκ νέου εξ υπαρχής (α) όταν ο υπόχρεος αναγνωρίσει εγγράφως το σε βάρος του δικαίωμα αγωγής, (β) σε περίπτωση χρηματικής οφειλής, αν ο υπόχρεος συμπληρώσει πληρωμή μέρους της οφειλής που υπερβαίνει το 50% του συνόλου της, περιλαμβανομένου του τυχόν πληρωτέου τόκου, (γ) αν η αγωγή αποσυρθεί κατά τρόπο που δεν δημιουργεί δεδικασμένο ή απορριφθεί για λόγους μη ουσιαστικούς, (δ) με την έναρξη διαδικασίας διαιτησίας με προϋποθέσεις, και (ε) όταν το δικαστήριο διατάσσει όπως διαιτητικό πόρισμα ακυρωθεί, ή διατάσσει, μετά την έναρξη της διαιτησίας, όπως το σύμφωνο διαιτησίας παύσει να έχει ισχύ σχετικά με τη παραπεμπόμενη διαφορά.
- Πληρωμές που έγιναν από τον οφειλέτη εν αγνοία της συμπλήρωσης του χρόνου παραγραφής δεν είναι ανακτήσιμες.
- Ανεξάρτητα από τις διατάξεις οποιουδήποτε άλλου άρθρου του υπό αναφορά Νόμου το δικαστήριο δύναται να επεκτείνει τον προβλεπόμενο σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου χρόνο παραγραφής για περίοδο μέχρι δύο έτη εφόσον κρίνει αυτό δίκαιο και εύλογο υπό τις περιστάσεις. Η αίτηση υποβάλλεται με εναρκτήρια κλήση πριν από την έγερση της αγωγής ή με παρεμπίπτουσα αίτηση μετά την δικογράφηση παραγραφής
- Ο χρόνος παραγραφής αναστέλλεται σε σχέση με οποιαδήποτε βάση αγωγής συνδέεται με περιουσία σε περιοχή μη ελεγχόμενη από την Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Από τα πιο πάνω εξαιρούνται βάσει του Άρθρου 24 της νομοθεσίας οι ειδικές προθεσμιες:
- Σε σχέση με αποζημιώσεις δυνάμει του περί Ελαττωματικών Προϊόντων (Αστική Ευθύνη) Νόμου.
- Που αναφέρονται στο άρθρο 58 του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου.
- Που αναφέρονται στο άρθρο 34 του περί Διαχείρισης Κληρονομιών Περιουσιών Αποθανόντων Νόμου.
- Που αναφέρονται στον περί Πώλησης Ακινήτων (Ειδική Εκτέλεση) Νόμο.
- Που αναφέρονται σε οποιαδήποτε νομική διάταξη, αν: (i) αυτή δεν περιλαμβάνεται στο Άρθρο 68 του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου (μόνο σε σχέση με την πράξη ή παράλειψη που επισυνέβη κατά η μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος Νόμου), στον περί Αναστολής του Χρόνου Παραγραφής (Προσωρινές Διατάξεις) Νόμο του 2002, στο άρθρο 94 του περί Συναλλαγματικών Νόμου, στο Άρθρο 22 του περί Μηχανοκινήτων Οχημάτων (Ασφάλιση Ευθύνης Έναντι Τρίτου) Νόμων του 2000 έως 2010, του Άρθρου 19 περί Υποχρεωτικής Ασφάλισης Της Ευθύνης των Εργοδοτών Νόμων του 1989 έως 2011 και (ii) δεν είχε ανασταλεί δυνάμει του περί Αναστολής του Χρόνου Παραγραφής (Προσωρινές Διατάξεις) Νόμου.
- Που αναφέρονται στο άρθρο 15 του περί Ρυθμίσεως των Περιουσιακών Σχέσεων των Συζύγων Νόμου.
Το παρόν σημείωμα είναι αυστηρά ενημερωτικού χαρακτήρα και δεν μπορεί να θεωρηθεί εξαντλητικό του αντικειμένου που πραγματεύεται. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποκαταστήσει ή να θεωρηθεί ως εξειδικευμένη επαγγελματική ή νομική συμβουλή.
